In onze OBI nieuwsbrief van december 2022 hebben wij aandacht besteed aan het concept draaiboek hoogwater van de afdeling Stadsbeheer van de gemeente Maastricht. Hierin hebben wij vermeld dat er begin 2023 een overleg met de gemeente zou plaatsvinden om onze reactie op het draaiboek te geven. Tot op heden heeft dit overleg helaas nog niet kunnen plaatsvinden. Onderstaand een korte reactie op het concept draaiboek waarin wij pleiten voor een draaiboek op maat voor de dorpen Itteren en Borgharen.
Reactie Werkgroep OBI op het concept Hoogwater draaiboek Stadsbeheer (14 maart 2023)
Bij een ingrijpende gebeurtenis zoals een (extreem) hoogwater is het meer dan wenselijk om anticiperend op die komende onzekere gebeurtenissen maatregelen en adviezen achter de hand te hebben om de overlast/schade en erger zoveel mogelijk te beperken. Het moet helder zijn wat dat allemaal inhoudt en welke volgorde daarbij nodig is. Al die zaken dienen opgenomen te worden in een draaiboek hoogwater.
Voor zover bekend dateert het meest recente draaiboek voor de dorpen uit februari 2016. Het is een handzaam boekje van enkele pagina’s met duidelijke informatie wat bij welke waterstand staat te gebeuren en adviezen hoe hiermee om te gaan.
Het conceptdraaiboek Stadsbeheer geeft een uitgebreide beschrijving van de te nemen maatregelen voor groot-Maastricht tijdens een hoogwatergolf op de Maas. Ofschoon het draaiboek nog niet compleet is, zo ontbreken nog de bijlagen 3 t/m 10, is het een degelijk rapport waarin globaal gezien alle gemeentelijke taken die bij een dergelijke ingrijpende gebeurtenis een rol spelen aan de orde komen.
Voor groot-Maastricht zijn dit logischerwijs veel onderwerpen, dus ook de informatie die voor de inwoners van Borgharen en Itteren van belang zijn. Echter in deze vorm is het concept te complex en te uitgebreid om bij hoogwater snelle en doeltreffende informatie te vinden en dus ongeschikt voor de inwoners.
Het verzoek is om uit het concept die informatie te destilleren die voor de dorpen van belang is. Een hulpmiddel hierbij kan het eerder genoemde door de gemeente opgestelde draaiboek “Hoogwaterinformatie Itteren 2016” van 2 febr. 2016 zijn.
Bij dat dorpse draaiboek wordt tevens aandacht gevraagd voor:
- Een meer actieve rol voor de gemeente om niet in een vroeg stadium over te schakelen naar de Veiligheidsregio Zuid (VRZ). Bij het hoogwater van 2021 met een afvoer van ca 3300 m3/s was de situatie voor onze dorpen spannend maar niet bedreigend. De gemeente is goed op de hoogte van de lokale situatie en kan als zodanig ook adequaat reageren. De VRZ is dat niet omdat de afstand van de VRZ tot onze dorpen te groot is. Het ondeskundig optreden van VRZ heeft bijvoorbeeld bij het hoogwater van juli 2021 in Bunde geleid tot paniek: de mensen werd dringend verzocht om eerst verticaal te evacueren naar de bovenverdieping en even later om horizontaal evacueren, d.w.z. om halsoverkop het dorp te verlaten.
- Rijkswaterstaat geeft afhankelijk van de ernst van de situatie hoogwaterberichten (voorspellingen) uit aan o.a. de gemeente en de VRZ. Dan ligt het voor de hand dat de gemeente de bewoners hierover informeert omdat de inwoners op die informatie dringend zitten te wachten. De VRZ geeft geen informatie over het verloop van het hoogwater. In juli 2021 kwam de VRZ niet verder dan het doorgeven van de topstand. De voorspellingen van Rijkswaterstaat kunnen opgenomen worden op de website van de gemeente.
- Tijdens een hoogwatergolf wordt door de bewoners met veel belangstelling via het meetnet van Rijkswaterstaat het verloop van de waterstand van de meetpunten Borgharen (dorp) en St. Pieter gevolgd. Bij het hoogwater van juli 2021 was het meetnet wegens overbelasting meer dan een halve dag niet bereikbaar. Op de website van de gemeente zouden deze gegevens ook beschikbaar moeten zijn.
Tenslotte nog dit.
De overheid doet haar uiterste best. Er zijn zo blijkt uit conceptdraaiboek tal van procedures en werkgroepen in het leven geroepen om ons tijdens een hoogwater niet te laten “verzuipen”. Maar als we niet oppassen dreigen we nog vóór dat het hoogwater er is te “verzuipen” in de procedures en de werkgroepen!